Je hebt vast wel eens gehoord over planeconomie, maar wat betekent het nu precies? Verschillende landen hebben zo’n planeconomie, welke dat zijn lees je in dit artikel. Ook vertellen wij jou meer over de voor- en nadelen zitten aan deze economie. En leggen wij de verschillen uit tussen een markteconomie en een planeconomie.
Planeconomie
Een planeconomie ook wel centraal geleide economie genoemd. Kort gezegd is het een economie waarbij de overheid bepaalt wat en hoeveel er geproduceerd wordt. Dit gaat over goederen maar ook diensten. De staat heeft dus controle over het vraag en aanbod.
Welke landen hebben een planeconomie?
Op de wereld hebben vier landen een planeconomie, namelijk Vietnam, Cuba, Laos en Noord-Korea. China behoorde hier ook bij, maar dat had China afgeschaft. Vroeger hadden meerdere landen die communistisch waren een planeconomie, namelijk de Sovjet-Unie, Oost-Duitsland en meerdere Oost-Europese landen. Vietnam heeft dus een planeconomie, dit hoeft niet iets slechts te betekenen. Vietnam heeft namelijk wel een opkomende economie.
Nadelen van een planeconomie
Wanneer een land voor een planeconomie kiest zijn er zeker wat nadelen en risico’s aan verbonden. Wij zetten de meest voorkomende hieronder op een rijtje.
-
- Grotere kans op werkloosheid
- Groot risico is het ontstaan van armoede
- Er wordt vaak een rekening gehouden met de wensen van de consument
- Overproductie van goederen
- Geen concurrentiepositie op de wereldmarkt
- Gebrek aan innovatie
Voordelen van een planeconomie
Er zijn ook bepaalde voordelen die een planeconomie mogelijk juist interessant maken. Hieronder staan deze beschreven.
-
-
- Beperking van ongelijkheid
- Onderwijs en gezondheidszorg zijn gratis
- Productiemiddelen kunnen efficiënt worden ingezet
- Maatschappelijke behoeften staan centraal
- Stabiliteit en voorspelbaarheid
-
Verschil tussen planeconomie en markteconomie
Er zijn behoorlijk wat verschillen tussen deze twee systemen. Een planeconomie is meer gericht op sociale gelijkheid, centrale planning en controle. Daarentegen is een markteconomie juist gericht op individuele vrijheid, innovatie en efficiëntie. Hieronder staan er een aantal beschreven per onderwerp.
-
-
- Overheid: De overheid is bij een markteconomie beperkt tot het handhaven van wetten en de regelgeving. Bij een planeconomie heeft de overheid juist een centrale rol in het plannen en beheren van de wetten en regelgeving.
- Motivatie: In een markteconomie worden bedrijven gedreven door winst. Bij een planeconomie is het doel om de samenleving te voldoen aan de algemene behoeften.
- Efficiëntie: Een markteconomie kan leiden tot concurrentie en innovatie. In een planeconomie is er weinig tot geen concurrentie, hierdoor kan dit leiden tot inefficiëntie en bureaucratie.
-
